قدمه:

بی اختیاری ادرار به شرایطی می گویند که فرد نمیتواند ادرارش را کنترل کند. این مشکل هم در مردان ایجاد میشود و هم در زنان. اما معمولا در بین زنان بیشتر شایع است. این مشکل دلایل محیطی دارد یعنی میتوان براحتی از بروز آن پیشگیری کرد به شرط آنکه دانش خود را در این خصوص افزایش دهیم. با ما باشید تا در این محتوا اطلاعات کافی را به شما منتقل کنیم.

بی اختیاری ادرار:

بی اختیاری ادرار به دفع غیرارادی ادرار گفته می شود. گرچه این مشکل هم در میان مردان و هم در میان زنان رخ می دهد اما بی اختیاری ادرار در میان زنان شایع تر است.

البته دقیقاً نمی توان گفت چه تعداد از افراد دچار این مشکل هستند چون بسیاری از افراد علائم خود را به کسی نمی گویند. آنها ممکن است خجالت بکشند، یا ممکن است فکر کنند هیچ کاری نمی توان کرد بنابراین آنها در سکوت رنج می برند.

بی اختیاری ادرار فقط یک مشکل پزشکی نیست می تواند زندگی عاطفی، روانی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد، بسیاری از افرادی که بی اختیاری ادرار دارند از انجام فعالیت های عادی روزانه می ترسند. آنها نمی خواهند خیلی از توالت دور باشند.  به همین دلیل بی اختیاری ادرار می تواند افراد را از لذت بردن از زندگی باز دارد.

بسیاری از مردم فکر می کنند بی اختیاری ادرار تنها بخشی از افزایش سن است. اما اینطور نیست و می توان آن را مدیریت یا درمان کرد.

 

انواع علل بی اختیاری ادرار عبارتند از:

• بی اختیاری استرسی OAB

هنگامی که با سرفه، عطسه، خندیدن، ورزش یا بلند کردن چیزی سنگین به مثانه خود فشار وارد می کنید، ادرار نشت می کند.

• بی اختیاری فوری

شما یک میل ناگهانی و شدید برای ادرار کردن دارید که با از دست دادن غیرارادی ادرار همراه است. ممکن است نیاز به دفع ادرار داشته باشید، از جمله در طول!

بی اختیاری اضطراری ممکن است به دلیل یک بیماری جزئی مانند عفونت یا یک وضعیت شدیدتر مانند یک اختلال عصبی یا دیابت ایجاد شود.

• بی اختیاری سرریز

به دلیل تخلیه نشدن کامل مثانه، ادرار مکرر یا مداوم را تجربه می کنید.

• بی اختیاری عملکردی

یک نقص جسمی یا ذهنی شما را از رسیدن به موقع به توالت باز می دارد. به عنوان مثال، اگر آرتریت شدید دارید، ممکن است نتوانید به اندازه کافی دکمه شلوار خود را باز کنید.

• بی اختیاری مختلط

شما بیش از یک نوع بی اختیاری ادرار را تجربه می کنید .
اغلب این به ترکیبی از بی اختیاری استرسی و بی اختیاری فوری اشاره دارد.

 

موارد خاصی می توانند شانس بی اختیاری ادرار را افزایش دهند، از جمله:

• بارداری و زایمان طبیعی
• چاقی
• سابقه خانوادگی بی اختیاری
• افزایش سن اگرچه بی اختیاری بخشی اجتناب ناپذیر از پیری نیست

جلوگیری از بی اختیاری ادرار

همیشه نمی توان از بی اختیاری ادرار جلوگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید انجام دهید که ممکن است به کاهش احتمال بروز آن کمک کند.

این اقدامات شام موارد زیر میشود:

• حفظ وزن سالم
• اجتناب یا کاهش مصرف الکل
• فعال ماندن به ویژه، اطمینان از قوی بودن عضلات کف لگن

وزن متناسب

چاقی می تواند خطر بی اختیاری ادرار را افزایش دهد. ممکن است بتوانید با حفظ وزن مناسب از طریق ورزش منظم و تغذیه سالم، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

از ماشین حساب وزن سالم استفاده کنید تا ببینید آیا وزن مناسبی نسبت به قد خود دارید یا خیر.

عادات نوشیدن

بسته به مشکل خاص مثانه شما، پزشک عمومی می تواند در مورد مقدار مایعاتی که باید بنوشید به شما توصیه کند.

اگر بی اختیاری ادرار دارید، مصرف الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین مانند چای، قهوه و کولا را کاهش دهید. اینها می توانند باعث شوند کلیه های شما ادرار بیشتری تولید کنند و مثانه شما را تحریک کنند.

اگر در طول شب مجبور به ادرار مکرر هستید (شب ادراری)، سعی کنید در ساعات قبل از رفتن به رختخواب کمتر نوشیدنی بنوشید. با این حال، مطمئن شوید که هنوز مایعات کافی در طول روز می نوشید.

تمرینات کف لگن

بارداری و زایمان می تواند ماهیچه هایی را که جریان ادرار از مثانه را کنترل می کنند، ضعیف کند. اگر باردار هستید، تقویت عضلات کف لگن ممکن است به جلوگیری از بی اختیاری ادرار کمک کند.

برای اطلاع از ورزش در دوران بارداری با مشاوران کلینیک مهر زنان تماس بگیرید.

 

کنترل ادرار:

مغز و مثانه عملکرد ادرار را کنترل می کنند. مثانه ادرار را تا زمانی که آماده تخلیه آن شوید ذخیره می کند. ماهیچه های قسمت پایینی لگن مثانه را در جای خود نگه می دارند. به طور معمول، ماهیچه صاف مثانه شل می شود. این امر ادرار را در مثانه نگه می دارد. گردن (انتهای) مثانه بسته است. عضلات اسفنکتر در اطراف مجرای ادرار بسته می شوند. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از بدن خارج می کند. وقتی عضلات اسفنکتر مجرای ادرار را بسته نگه می دارند، در نتیجه ادرار نشت نمی کند.

هنگامی که برای ادرار کردن آماده می شوید، مغز سیگنالی را به مثانه می فرستد. سپس عضلات مثانه منقبض می شوند. این امر ادرار را از طریق مجرای ادرار، لوله ای که ادرار را از بدن حمل می کند، خارج می کند. اسفنکترها با انقباض مثانه باز می شوند.

 

درمان بی اختیاری ادرار:

درمان بی اختیاری ادرار به نوع بی اختیاری، شدت آن و علت زمینه ای آن بستگی دارد. ممکن است ترکیبی از درمان ها مورد نیاز باشد. اگر یک بیماری زمینه ای باعث علائم شما شود، پزشک ابتدا آن عارضه را درمان می کند.

پزشک شما ممکن است درمان‌های کمتر تهاجمی را برای شروع توصیه کند و اگر این تکنیک‌ها به شما کمک نکنند، به سراغ گزینه‌های دیگر بروید.

1.تکنیک های رفتاری:

تکنیک های رفتاری شامل موارد زیر می شود:

آموزش مثانه

• در این روش پزشک از بیمار می خواهد که هر بار مثانه پر شد و فرد میل به ادرار کردن پیدا کرد، صبر کند و به مدت 10دقیقه سعی به نگه داشتن ادرار کند و سریع به دستشویی نرود. هدف این است که فاصله بین هر بار  توالت  رفتن را بیشتر کنید .

ادرار مضاعف

•  به شما کمک می کند یاد بگیرید که مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید تا از بی اختیاری سرریز جلوگیری کنید. ادرار مضاعف یعنی اینکه یک دفعه ادرار نکنید، ابتدا شروع به ادرار کنید، سپس چند دقیقه صبر کنید و خود را نگه دارید، بعد دوباره تلاش به ادرار کردن کنید. این عمل باعث می شود تا کاملا مثانه خالی شود.

برنامه ریزی در تخلیه مثانه

• زمان های دستشویی رفتن برای ادرار کردن را کنترل کنید و بدن خود را عادت دهید که هر دو ساعت یا هر چهار ساعت ادرار کنید. این برنامه ریزی به شما کمک میکند که در زمان مشخصی نیاز به توالت رفتن پیدا کنید.

مدیریت مایعات و رژیم غذایی

•  برای به دست آوردن مجدد کنترل مثانه ممکن است لازم باشد مصرف الکل، کافئین یا غذاهای اسیدی را کاهش دهید یا از آن اجتناب کنید. کاهش مصرف مایعات، کاهش وزن یا افزایش فعالیت بدنی نیز می تواند مشکل  بی اختیاری ادرار را کاهش دهد.

2.تمرینات عضلات کف لگن:

پزشک ممکن است توصیه کند که این تمرینات را به طور مکرر انجام دهید تا ماهیچه هایی را که به کنترل ادرار کمک می کنند، تقویت کنید. این تکنیک ها که به عنوان تمرینات کگل نیز شناخته می شوند، به ویژه برای بی اختیاری استرسی موثر هستند اما ممکن است به بی اختیاری فوری کمک کنند.

برای انجام تمرینات عضلات کف لگن، تصور کنید که سعی می کنید جریان ادرار خود را متوقف کنید. سپس:

• ماهیچه هایی را که برای توقف ادرار استفاده می کنید سفت (انقباض) کنید و پنج ثانیه نگه دارید و سپس به مدت پنج ثانیه شل کنید. (اگر این کار خیلی سخت است، با نگه داشتن دو ثانیه و استراحت برای سه ثانیه شروع کنید.)
• تمرین کنید تا انقباضات را هر بار 10 ثانیه نگه دارید.
• حداقل سه ست 10 تکراری هر روز را هدف گذاری کنید.

برای کمک به شناسایی و انقباض عضلات مناسب، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که با یک فیزیوتراپیست کف لگن کار کنید یا تکنیک‌های بیوفیدبک را امتحان کنید.

 

3.درمان دارویی برای بی اختیاری ادرار

گزینه های دارویی کمتری برای افرادی که در حین فعالیت نشت ادرار دارند، وجود دارد. به این بی اختیاری استرسی می گویند. بی اختیاری استرسی می تواند باعث نشت در هنگام سرفه، عطسه یا بلند کردن اجسام سنگین شود.

 

در اینجا نگاهی به داروهایی که معمولاً برای درمان مشکلات کنترل مثانه استفاده می‌شوند و عوارض جانبی احتمالی آنها می‌پردازیم. داروها همراه با درمان رفتاری ممکن است موثرتر از دارو به تنهایی باشند.

داروهایی که معمولا برای درمان بی اختیاری استفاده می شوند عبارتند از:

• آنتی کولینرژیک ها:

داروهای آنتی کولینرژیک عملکرد پیام رسان شیمیایی استیل کولین را مسدود می کنند. استیل کولین سیگنال هایی را به مغز شما ارسال می کند که باعث انقباضات مثانه مرتبط با مثانه بیش فعال می شود. این انقباضات مثانه حتی زمانی که مثانه پر نیست باعث نیاز به ادرار می شود.

 

داروهای آنتی کولینرژیک عبارتند از:

1. اکسی بوتینین (Ditropan XL، Oxytrol، Gelnique)
2. تولترودین (دترول، دترول LA)
3. داریفناسین
4. سولیفناسین (Vesicare، Vesicare LS)
5. تراسپیوم
6. فزوترودین (تویاز)

این داروهای تجویزی معمولاً به صورت قرص یا قرص خوراکی داده می شوند. اکسی بوتینین همچنین به عنوان ژل تجویزی یا چسب پوستی موجود است که مقدار مداوم دارو را ارائه می کند.

علاوه بر این، اکسی بوتینین به عنوان یک چسب پوستی بدون نسخه (Oxytrol for Women) در دسترس است.

ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم با داروهای آنتی کولینرژیک بهبود یابد. ممکن است 12 هفته طول بکشد تا اثر کامل دارو مشاهده شود.

 

اثرات جانبی

شایع ترین عوارض جانبی آنتی کولینرژیک ها خشکی دهان و یبوست است. یک فرم طولانی رهش یک بار در روز ممکن است عوارض جانبی کمتری ایجاد کند.

 

برای خشکی دهان، سعی کنید آب نبات سفت یا آدامس بمکید تا بزاق بیشتری تولید شود. سایر عوارض جانبی کمتر شایع عبارتند از سوزش سر دل، تاری دید، ضربان قلب سریع، برافروختگی پوست و مشکل در ادرار کردن. عوارض جانبی شناختی نیز ممکن است رخ دهد. آنها شامل مشکلات حافظه و سردرگمی هستند.

 

چسب پوستی اکسی بوتینین ممکن است باعث تحریک پوست شود. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است به شما پیشنهاد کند که مکان پچ خود را بچرخانید.

 

• میرابگرون (Myrbetriq):

میرابگرون دارویی است که برای درمان انواع خاصی از بی اختیاری ادرار تایید شده است. این عضله مثانه را شل می کند و می تواند میزان ادرار را در مثانه افزایش دهد. همچنین ممکن است میزان دفع ادرار را در یک زمان افزایش دهد. این ممکن است به شما در تخلیه کامل مثانه کمک کند. میرابگرون به صورت قرص یا گرانول موجود است.

 

اثرات جانبی:

برخی از عوارض جانبی رایج میرابگرون عبارتند از تهوع، اسهال، یبوست، سرگیجه و سردرد. می تواند فشار خون را افزایش دهد. هنگام مصرف این دارو، فشار خون شما باید کنترل شود.

 

میرابگرون می تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد. قبل از شروع مصرف این دارو لیست کاملی از داروهای خود را به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بدهید.

 

• اونابوتولینوم توکسین نوع A بوتاکس:

تزریق بوتاکس به عضله مثانه ممکن است برای افرادی که مثانه بیش فعال یا بی اختیاری اضطراری دارند مفید باشد. بوتاکس فعالیت استیل کولین را مسدود می کند و عضله مثانه را فلج می کند.

 

بوتاکس ممکن است برای افرادی که به داروهای دیگر پاسخ نداده اند مفید باشد. مزایا می تواند چندین ماه طول بکشد. دکتر ممکن است تکرار تزریق را یک یا دو بار در سال توصیه کند.

 

اثرات جانبی:

مطالعات نشان داده اند که بوتاکس به طور قابل توجهی علائم بی اختیاری را بهبود می بخشد و عوارض جانبی کمی ایجاد می کند. برخی تحقیقات نشان می دهد که ممکن است عفونت های دستگاه ادراری را افزایش دهد، اما داده ها محدود است.

 

سازمان غذا و دارو (FDA) هشدار می دهد که ممکن است پس از استفاده از بوتاکس برای استفاده تایید شده و غیرمجاز، عوارض جانبی رخ دهد. آنها می توانند شامل توقف تنفس و مرگ باشند.

 

• استروژن :

پس از یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند. این کاهش استروژن ممکن است به ضعیف شدن بافت های حمایتی اطراف مثانه و لوله ای که اجازه می دهد ادرار از بدن خارج شود، کمک کند. این می تواند به بی اختیاری استرسی کمک کند.

 

استفاده از استروژن موضعی با دوز کم ممکن است کمک کند. این دارو به شکل کرم، حلقه یا چسب واژینال است. استروژن ممکن است به بازیابی بافت‌های واژن و مجاری ادراری برای تسکین برخی علائم کمک کند.

 

استروژن موضعی ممکن است برای افراد دارای سابقه سرطان سینه، سرطان رحم یا هر دو بی خطر نباشد. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد خطرات احتمالی صحبت کنید.

 

هورمون درمانی ترکیبی مانند استروژن موضعی نیست و دیگر برای درمان بی اختیاری ادرار استفاده نمی شود. استروژن درمانی خوراکی قرص هایی است که شما از طریق دهان مصرف می کنید. همچنین با استروژن موضعی یکسان نیست. استروژن درمانی خوراکی ممکن است علائم بی اختیاری را بدتر کند.

 

اثرات جانبی

در صورت استفاده صحیح، استروژن درمانی موضعی معمولاً عوارض جانبی ایجاد نمی کند.

 

• ایمی پرامین :

ایمی پرامین (توفرانیل) یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای است. باعث شل شدن ماهیچه مثانه می شود و در عین حال باعث انقباض عضلات صاف گردن مثانه می شود. ممکن است برای درمان بی اختیاری مختلط که ترکیبی از بی اختیاری فوری و استرسی است استفاده شود.

 

ایمی پرامین می تواند باعث خواب آلودگی شود، بنابراین اغلب در شب مصرف می شود. به همین دلیل، ایمی پرامین ممکن است برای بی اختیاری شبانه مفید باشد. همچنین ممکن است برای کودکانی که شب ها در رختخواب خیس می شوند مفید باشد. ایمی پرامین معمولاً برای افراد مسن مناسب نیست.

 

اثرات جانبی:

عوارض جانبی جدی ایمی پرامین نادر است اما می تواند شامل مشکلات قلبی و عروقی باشد. آنها ممکن است شامل ضربان قلب نامنظم و سرگیجه یا غش در اثر فشار خون پایین در هنگام ایستادن سریع باشند. کودکان و افراد مسن ممکن است به ویژه در معرض خطر این عوارض جانبی باشند.

 

سایر عوارض جانبی ممکن است شامل خشکی دهان، تاری دید و یبوست باشد. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای با داروهای مختلف تداخل دارند. اطمینان حاصل کنید که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما از تمام داروهایی که مصرف می کنید مطلع است.

 

• دولوکستین:

دولوکستین (Cymbalta، Drizalma Sprinkle) یک مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین است که برای درمان افسردگی و اضطراب تایید شده است. می تواند به شل شدن عضلات کنترل کننده ادرار و بهبود نشت مثانه در برخی افراد کمک کند. ممکن است به ویژه برای افرادی که بی اختیاری ادرار و افسردگی دارند مفید باشد.

 

4.تحریک الکتریکی:

الکترودها به طور موقت در رکتوم یا واژن شما قرار می گیرند تا عضلات کف لگن را تحریک و تقویت کنند. تحریک الکتریکی ملایم می تواند برای بی اختیاری استرسی و بی اختیاری فوری موثر باشد، اما ممکن است چندین درمان در طی چند ماه نیاز داشته باشید.

تجهیزات پزشکی

دستگاه هایی که برای درمان زنان مبتلا به بی اختیاری طراحی شده اند عبارتند از:

• درج مجرای ادرار، یک وسیله کوچک و یکبار مصرف تامپون مانند که قبل از انجام یک فعالیت خاص مانند تنیس که می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود، وارد مجرای ادرار می شود. این درج به عنوان یک پلاگین برای جلوگیری از نشت عمل می کند و قبل از ادرار خارج می شود.
• پساری، یک حلقه سیلیکونی انعطاف پذیر که در واژن خود قرار می دهید و در تمام طول روز می پوشید. این دستگاه در زنان مبتلا به افتادگی واژن نیز کاربرد دارد. پساری به حمایت از مجرای ادرار کمک می کند تا از نشت ادرار جلوگیری کند.

5.درمان های مداخله ای:

درمان های مداخله ای که ممکن است به بی اختیاری کمک کند عبارتند از:

• تزریق مواد حجیم. یک ماده مصنوعی به بافت اطراف مجرای ادرار تزریق می شود. مواد حجیم به بسته نگه داشتن مجرای ادرار و کاهش نشت ادرار کمک می کند. این روش برای درمان بی اختیاری استرسی است و به طور کلی نسبت به درمان های تهاجمی تر مانند جراحی موثرتر است. ممکن است لازم باشد بیش از یک بار تکرار شود.
• OnabotulinumtoxinA (بوتاکس). تزریق بوتاکس به عضله مثانه ممکن است برای افرادی که مثانه بیش فعال و بی اختیاری ادراری دارند مفید باشد. بوتاکس معمولا برای افراد تنها در صورتی تجویز می شود که سایر درمان ها موفقیت آمیز نبوده باشند.
• محرک های اعصاب دو نوع دستگاه وجود دارد که از پالس های الکتریکی بدون درد برای تحریک اعصاب درگیر در کنترل مثانه (اعصاب خاجی) استفاده می کنند. یک نوع در زیر پوست شما در باسن شما کاشته می شود و به سیم هایی در قسمت پایین کمر متصل می شود. نوع دیگر یک پلاگ قابل جابجایی است که در واژن قرار می گیرد. تحریک اعصاب خاجی می تواند مثانه بیش از حد فعال و بی اختیاری ادراری را کنترل کند، اگر درمان های دیگر جواب نداده باشند.

6.جراحی بی اختیاری ادرار

اگر درمان های دیگر موثر نبودند، چندین روش جراحی می توانند مشکلاتی را که باعث بی اختیاری ادرار می شوند درمان کنند:

• رویه های زنجیر:

مواد مصنوعی (مش) یا نوارهایی از بافت بدن شما برای ایجاد یک زنجیر لگنی در زیر مجرای ادرار و ناحیه عضله ضخیم شده که در آن مثانه به مجرای ادرار (گردن مثانه) متصل می شود، استفاده می شود. اسلینگ به بسته نگه داشتن مجرای ادرار کمک می کند، به خصوص زمانی که سرفه یا عطسه می کنید. این روش برای درمان بی اختیاری استرسی استفاده می شود.

• آویز گردن مثانه:

این روش برای حمایت از مجرای ادرار و گردن مثانه – ناحیه ای از ماهیچه ضخیم شده که در آن مثانه به مجرای ادرار وصل می شود، طراحی شده است. این شامل یک برش شکمی است، بنابراین در طول بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می شود.

• جراحی پرولاپس:

جراحی پرولاپس در زنانی که پرولاپس اندام لگنی و بی اختیاری مختلط دارند انجام می شوند، این جراحی ممکن است شامل ترکیبی از عمل اسلینگ و جراحی پرولاپس باشد. البته ترمیم افتادگی اندام لگن به تنهایی علائم بی اختیاری ادرار را بهبود نمی بخشد.

• اسفنکتر ادرار مصنوعی:

یک حلقه کوچک پر از مایع در اطراف گردن مثانه کاشته می‌شود تا اسفنکتر ادرار را تا زمانی که نیاز به ادرار وجود داشته باشد بسته نگه دارد. برای ادرار کردن، دریچه ای را فشار می دهید که در زیر پوست شما کاشته شده است که باعث می شود حلقه باد کند و به ادرار از مثانه شما اجازه جریان پیدا می کند.

 

7.پدها و کاتترهای جاذب:

اگر درمان های پزشکی نمی توانند بی اختیاری شما را از بین ببرند، می توانید محصولاتی را امتحان کنید که به کاهش ناراحتی و ناراحتی ناشی از نشت ادرار کمک می کند. پدها و کاترهای جاذب جزء چنین محصولاتی هستند که میتوانید به راحتی تهیه کنید و از آن ها استفاده کنید.

 

سطر آخر:

درمان بی اختیاری ادرار بسته به علائم و شدت این عارضه متفاوت است. در ابتدا، پزشک جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی ممکن است برخی از اقدامات ساده را پیشنهاد کند تا ببیند آیا آنها به بهبود علائم شما کمک می کنند یا خیر . البته جراحی نیز ممکن است در نظر گرفته شود. درمان جراحی برای بی اختیاری استرسی، مانند روش اسلینگ، برای کاهش فشار روی مثانه یا تقویت عضلات کنترل کننده ادرار استفاده می شود. اگر دچار بی اختیاری ادرار شده اید پیشنهاد میکنیم از پزشکان کلینیک مهر مشاوره بگیرید.