،تغذیه در دوران شیردهی اهمیت زیادی دارد.این دوران باید به گونه ای باشد که مادر از لحاظ تأمین غذایی علاوه بر تولید شیر کافی و کامل برای فرزندش، به فکر سلامت بدن خودش هم باشد.

وجود کمبودهای غذایی در مادران به خصوص بلافاصله بعد از زایمان و در دوران نوزادی فرزند، میتواند تاثیرات آسیب زایی بر جسم و روح مادر و کودک بگذارد و کیفیت شیر مادر را هم تحت تاثیر قرار دهد.

اما…

تغذیه در دوران شیردهی چرا اهمیت دارد؟

و باید چگونه باشد؟

 

 

اهمیت تغذیه در دوران شیردهی:

شیر مادر اولین و غنی ترین منبع غذایی است که نوزاد تازه متولد شده از آن تغذیه می کند. بلافاصله پس از زایمان بدن مادر به طور طبیعی شروع به تولید شیر می کند.برای تولید شیر از مواد مغذی موجود در بدن مادر استفاده می شود.

باید توجه داشت که تغذیه سالم و کامل مادر در دوران شیردهی هم برای سلامت کودک و هم برای مادر مهم و با اهمیت است. تغذیه سالم مادر باعث کیفیت بهتر شیر و تولید بیشتر آن کمک می کند.

علاوه بر این بر اساس تحقیقات معمولا اگر مادران شیرده از تمام گروه های غذایی استفاده کنند؛ پذیرش برخی از غذاها برای کودک در شروع دوره تکمیلی غذا خوردن راحت تر می شود.

 

گروه های غذایی مناسب در دوران شیردهی:

مانند دوران بارداری در تغذیه مادر در دوران شیردهی هم باید از تمام گروه های غذایی زیر استفاده کر:

 

• گروه نان، غلات و برنج
• گروه لبنیات شامل شیر، ماست و پنیر
• گروه گوشت قرمز و سفید، ماهی، حبوبات، تخم مرغ و دانه‌های خوراکی
• گروه میوه‌ها و سبزیجات
• گروه چربی‌ها، روغن‌ها و قندها

 

غذاهای مناسب مادران در دوران شیردهی:

از جمله غذاهای مناسب مادران در دوران شیردهی می توان از موارد زیر نام برد:

1. قزل آلا

یکی از بهترین خوراکی‌ها برای تغذیه دوران شیردهی ، ماهی قزل آلا است. اگرچه هیچ غذایی کامل نیست. اما ماهی قزل آلا می تواند برای مادرانی که تازه زایمان کرده اند یک غذای کامل باشد. این ماهی پر از چربی امگا ۳  است که برای رشد سیستم اعصاب کودک مهم است. این ماده  غذایی برای مقابله یا پیشگیری از افسردگی بعد زایمان هم مفید است.

 

 2. محصولات لبنی کم چرب:

محصولات لبنی بخش مهمی از تغذیه در دوران شیردهی را شامل می شود. علاوه بر تامین پروتئین ، ویتامین ب ، و ویتامین  د ، محصولات لبنی یک از بهترین منابع برای تامین کلسیم بدن مادر شیرده هستند. بهتر است حداقل ۳ فنجان لبنیات در روز جزء رژیم غذایی مادر  باشد.

 

3. گوشت خالص گاو:

غذاهای غنی از آهن مانند گوشت خالص گاو برای مادران شیرده بسیار مفید است. کمبود آهن میزان انرژی را پایین می آورد و باعث می شود مادر نتواند به تقاضاهای نوزاد خود پاسخ دهد. در دوران شیردهی مادر نیاز به تامین پروتئین و ویتامین ب-۱۲ بیشتری دارد و گوشت گاو منبع عالی این مواد مغذی می باشد.

 

4. حبوبات:

حبوباتی که رنگ تیره دارند، مثل لوبیا‌های سیاه و لوبیای چیتی غذای هستند که برای دوران شیردهی بسیار مفید می باشند. حبوبات غنی از آهن اند، و علاوه بر آن یکی از منابع مناسب و ارزان پروتئین غیر حیوانی با کیفیت بالا هم می باشند.

 

5. زغال اخته:

مادرانی که در دوران شیردهی هستند بهتر است هر روز دو وعده میوه یا آبمیوه میل کنند. یکی از میوه هایی که غنی از آنتی اکسیدان است، زغال اخته می باشد.  زغال اخته سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم برای رفع نیازهای مادر است.

 

6.پرتقال میوه مفید:

یکی از میوه‌های مفید در دوران شیردهی پرتقال است. پرتقال میوه ای کاملا مغذی ، بسیار سبک و عالی برای مادران است. از آن جا که مادران شیرده نسبت به مادران باردار نیاز بیشتری به ویتامین ث دارند، مصرف پرتقال و دیگر مرکبات، به آن ها توصیه می شود.

 

7. تخم مرغ:

زرده تخم مرغ یکی از معدود منابع عالی برای دریافت ویتامین د است. برای همین استخوان‌های شما را محکم می‌کند و به نوزاد شما در رشد استخوان‌هایش کمک می‌کند. علاوه بر آن سفیده تخم مرغ  بهترین ماده برای رفع نیاز روزانه به پروتئین می باشند.

 

8. نان گندم سبوس دار:

اسید فولیک از جمله مواد مغذی است که برای رشد کودک در مراحل اولیه حاملگی و پس از آن، اهمیت زیادی دارد. اسید فولیک در شیر مادر وجود دارد. و یکی از منابع تامین آن نان گندم سبوس دار می باشد. نان گندم سبوس دار موجب تقویت بدن در دوران شیردهی می‌شود.

 

9. سبزیجات :

سبزیجات برگ داری مثل اسفناج، برگ چغندر و بروکلی فایده های زیادی دارند. این سبزیجات سرشار از ویتامین آ می باشند که نوزاد و مادر هر دو به آن نیاز دارد. این سبزیجات علاوه بر ویتامین آ ، منابع غیر لبنی کلسیم خوراکی می‌باشند. ویتامین ث و آهن زیادی دارند، سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی هستند که برای سلامت قلب مفیدند.

 

10 . غلات سبوس دار:

مادران برای افزایش انرژی خود می توانند صبحانه ای از غلات سبوس دار میل کنند. انواع مختلف غلات سرد در بازار موجودند. این غلات با ویتامین‌ها و مواد مغذی مهم غنی شده اند و به خوبی نیازهای روزانه مادران را پاسخگو هستند.

 

11. آب:

کمبود آب یکی از دلایل خستگی و کمبود انرژی است. مصرف آب باعث بالا نگه داشتن سطح انرژی مادر و تولید شیر بیشتر برای نوزاد می شود. مادر در روز به نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب، شیر یا آبمیوه نیاز دارد.

 

 

غذاهای ممنوعه در تغذیه دوران شیردهی:

بهتر است مادر از مصرف بعضی غذاها در دوران شیردهی خودداری کند. از جمله این غذاها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

1.قهوه :

قهوه، چای و نوشابه‌ها مقادیر قابل توجهی کافئین دارند. وقتی مادر از این نوشیدنی ها استفاده می کند، این کافئین به شیر مادر منتقل شده و باعث بی قراری و بی خوابی نوزاد می‌شود.

 

2. شکلات:

شکلات میزان زیادی کافئین دارد. در واقع ۳۰ گرم شکلات تلخ دارای ۵ تا ۳۵ میلی گرم کافئین است که وارد شیر مادر می شود.

 

 3.کلم بروکلی خام:

بروکلی و گل کلم از جمله خوراکی های نفاخ دوران شیردهی هستند. مصرف این سبزیجات باعث بی قراری و ایجاد دل دردهای کولیکی در نوزاد می‌شوند. در صورت استفاده از این سبزیجات در دوران شیردهی بهتر است بروکلی را خام میل نکنید و بخارپز کنید.

 

4. سیر:

استفاده از سیر در غذاها باعث تغییر طعم شیر مادر می شود و در نتیجه ممکن است نوزاد از شیر خوردن امتناع کند. بهتر است حتی مصرف پیاز هم در این دوران کمتر شود.

 

5.غذاهای تند و ادویه دار:

مصرف غذاهای تند و ادویه دار باعث می شود طعم شیر تغییر پیدا کند. به همین دلیل ممکن است  نوزاد از خوردن شیر امتناع کند. بهتر است در این دوران غذاهای تان را به جای ادویه فراوان با آبلیمو طعم دار کنید.

 

6. بادام زمینی:

بادام زمینی جزء مواد غذایی آلرژی زاست به همین دلیل بهتر است در برنامه غذایی مادر وجود نداشته باشد.

 

 

7. سبزی جعفری:

سبزی جعفری حجم شیر را کم می‌کند. به همین سبب بهتر است در تغذیه دوران شیردهی وجود نداشته باشد.

 

سوالات متداول:

اگر مادر تغذیه مناسبی نداشته باشد باز هم می تواند به کودک خود شیر دهد؟

بله، بدن مادر حتی اگر مبتلا به سوء تغذیه هم باشد می تواند شیر تولید کند اما باید به این نکته توجه داشت که در چنین شرایطی برای تهیه شیر از ذخایر غذایی بدن مادر استفاده می شود.در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی اش مدام احساس ضعف، خستگی و بی حوصلگی می کند و حتی ممکن است توان مراقبت از کودک خود را نداشته باشد.

 

اگر تغذیه  مادر، در دوران شیردهی مناسب نباشد، مادر بیشتر آسیب می بیند یا شیرخوار؟

در شرایطی که تغذیه مادر در شیردهی نادرست باشد، بیش از شیرخوار مادر است که متضرر می شود.

در این حالت ممکن است مادر با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و ….. مواجه شود.

 

سطر آخر:

اهمیت دادن به تغذیه دوران شیردهی اهمیت زیادی دارد زیرا می‌تواند سلامت مادر و نوزاد را حفظ کند. در صورتی که مادر رژیم شیردهی مناسبی داشته باشد ویتامین‌ها و املاح کافی از طریق شیر مادر به بدن نوزاد هم می رسد. اگر مادر در این دوران رژیم مناسبی نداشته باشد، برای حفظ کیفیت شیر نوزاد، این مواد مغذی از بدن مادر تامین می‌شود.

به همین دلیل اهمیت تغذیه مادر در دوران شیردهی کمتر از دوران بارداری نمی باشد.