قرص اورژانسی یکی از روش های اضطراری پیشگیری از بارداری است. خانم‌هایی که رابطه جنسی محافظت نشده دارند، میتوانند از این روش استفاده کنند. این قرص‌ها متشکل از هورمون‌هایی هستند که از بارداری ناخواسته جلوگیری کرده و مانع از لقاح اسپرم‌ ها با تخمک می‌شوند.

اما…

قرص اورژانسی چیست؟

عملکرد آن در بدن چگونه است؟

و روش مصرف آن چطور می باشد؟

 

قرص اورژانسی چیست؟

قرص اورژانسی دارویی است که  به عنوان راهی برای پیشگیری اضطراری از بارداری (کنترل بارداری) استفاده می شود. قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی همانند قرص‌های معمولی ضد بارداری نیست که روزانه و به طور معمول از آن استفاده کنید. بلکه این قرص در شرایطی استفاده می‌شود که کنترل بارداری شما یا شکست خوردهو به درستی انجام نشده است یا قادر به استفاده از محافظ (کاندوم) نیستید.

بعضی از موقعیت‌هایی که میتوانید از قرص اورژانسی برای پیشگیری اضطراری استفاده کنید، شامل موارد زیر می باشد:

• برقرار کردن رابطه جنسی بدون هیچ‌گونه کنترل بارداری
• تجربه شکست در روش های کنترل بارداری (کاندوم خراب، قرص ضد بارداری فراموش شده یا دوز از دست رفته واکسن ضد بارداری)

نکته:

قرص اورژانسی یک نوع روش پیشگیری از بارداری اضطراری می باشد که باید حداکثر تا 5 روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده شود. این قرص‌ها با اثرگذاری روی هورمون‌های زنانه عمل می کنند و فرآیند تخمک‌گذاری و لقاح اسپرم با تخمک را با مشکل روبرو می‌کنند و از بارداری جلوگیری می‌کنند.

لازم به توجه است که هر چند که مصرف این قرص در اکثر مواقع، مؤثر است، اما به هیچ وجه نباید از آن به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری استفاده شود.

 

انواع قرص اورژانسی:

قرص‌های اورژانسی انواع متفاوتی دارند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

قرص‌های لوونورژسترول:

قرص‌های لوونورژسترول (LevonorgknT estrel) نوعی از قرص‌های اورژانسی هورمونی می باشند. این قرص ها از بروز بارداری بعد از یک رابطه محافظت نشده جلوگیری می‌کنند.

این نوع قرص از پرمصرف‌ترین انواع قرص‌های اورژانسی هستند که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده می باشد. قرص‌های لوونورژسترول برخلاف قرص‌های دیگر حاوی پروژستین هستند و اثربخشی این نوع قرص به دو روش انجام می‌شود.

قرص‌های لوونورژسترول به گونه ای هستند که هم از آزاد شدن تخمک جلوگیری می‌کند و هم از ورود تخمک بارور شده به رحم جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد قرص‌هایی که حاوی پروژستین هستند، به نسبت عوارض جانبی کمتری دارند و بی عارضه تر از سایر قرص‌ها می باشند.

 

نکته:

نکته مهمی که باید در مورد قرص‌های اورژانسی لوونورژسترول بدانید این است که این قرص‌ها ممکن است در افرادی که اضافه وزن دارند، به خوبی مؤثر نباشد. مصرف این قرص‌ها احتمال باردار شدن را از 75 درصد تا 98 درصد کاهش می‌دهند.

این قرص‌ها به صورت تک دوز و دو دوز در داروخانه موجود است. اگر از قرص‌های دو دوز استفاده می‌کنید، بهتر است حدود 12 ساعت بعد از مصرف دوز اول، دوز دوم را مصرف کنید. از رایج‌ترین قرص‌های لوونورژسترول می‌توان از مای وی، پلن وان استپ، پرونتزا و تِیک اکشن نام برد.

 

قرص‌های اولی پیریستال:

قرص‌های اولی پیریستال (Ulipristal) که با نام الا و الاوان هم شناخته می‌شوند، نوع دیگری از قرص‌های اورژانسی هستند. این قرص ها با نسخه پزشک تجویز می‌شوند. این قرص‌ها هورمونی می باشند و از تشکیل جنین در بدن جلوگیری می‌کنند.

 

قرص‌های ال دی و اچ دی:

قرص‌های ال دی (LD) و اچ دی (HD) انواع دیگری از قرص‌های اورژانسی می باشند. این قرص ها اثرات ضعیف‌تری نسبت به سایر داروها دارند و به همین خاطر باید بیشتر از 2 دوز در هر نوبت استفاده شوند. قرص LD باید 4 عدد بلافاصله بعد از رابطه مصرف شود و 4 عدد نیز با فاصله 12 ساعت بعد از آن.

اما قرص HD باید بلافاصله بعد از رابطه جنسی 2 عدد و 12 ساعت بعد هم 2 عدد دیگر مصرف شود.

 

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی:

قرص اورژانسی ضد بارداری از آزاد شدن تخمک یا قرار گرفتن تخمک بارور شده در رحم جلوگیری می‌کند. بنابراین لازم است تا قرص اورژانسی پیش از هردوی این مراحل مصرف شود.

البته به صورت کلی نظر متخصصان این است که بهتر است قرص اورژانسی در سریع‌ترین زمان ممکن پس از رابطه جنسی بدون وسایل پیشگیری مصرف شود؛ اما نتایج تحقیقات نشان داده که مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری در 72 ساعت اول پس از رابطه جنسی، موفقیت بالایی را در پیشگیری از بارداری به دنبال خواهد داشت.

 

 

عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری:

هر چند قرص اورژانسی بدون نیاز به نسخه فروخته می‌شود اما مصرف این دارو نباید به یک روتین تبدیل شود. اگر تا دو ساعت بعد از مصرف قرص اورژانسی دچار حالت تهوع و یا استفراغ شدید، حتما به دکتر مراجعه کنید. همچنین به یاد داشته باشید این قرص دوره پریود شما را حدودا یک هفته به تاخیر می‌اندازد.

از جمله عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری شامل موارد زیر می‌شود:

 

• خون‌ریزی شدیدتر به نسبت همیشه
• احساس حالت تهوع
• درد شکمی
• حس خستگی
• سردرد
• احساس سرگیجه
• ایجاد تاخیر در زمان پریود
• به وجود آمدن مشکلات پوستی
• مشکلات اعصاب و روان

در صورتی که هرکدام از عوارض گفته شده در بالا، برای مدت زمان طولانی و شدیدتر از حالت معمول برای شما رخ داد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

 

سوالات متداول:

چه زمان هایی باید از قرص اورژانسی ضد بارداری استفاده کنیم؟

هرچند تشخیص نیاز به استفاده از قرص اورژانسی ضد بارداری برعهده خود فرد است، اما بهتر است در شرایط زیر، از قرص اورژانسی ضد بارداری استفاده کنید:

• اگر از هیچ کدام از وسیله های پیشگیری از بارداری استفاده نکرده‌اید
• زمانی که کاندوم در حین رابطه پاره شده و یا آسیب دیده‌است
• اگر دیافراگ پیشگیری از بارداری از جای خودش خارج شده
• هنگامی که مصرف حداقل 2 یا 3 قرص پیشگیری از بارداری قبلی خود را فراموش کرده‌اید
• اگر به هر علتی متوجه شدید که وسیله پیشگیری از بارداری شما به خوبی عمل نکرده
• و یا زمانی که مجبور به رابطه جنسی ناخواسته شده‌اید.

 

چه زمان هایی نباید از قرص اورژانسی استفاده کنیم؟

یکی از موارد با اهمیتی که درباره مصرف قرص اورژانسی بسیار مهم است و معمولا توجه زیادی به آن نمی‌شود، موارد منع مصرف این قرص‌ها است، از جمله این موارد:

اگر به باردار بودن خود مشکوک هستید

زمانی که سابقه حساسیت به قرص ضد بارداری دارید

وقتی که سابقه خونریزی غیرعادی داشته ایید و آن را به دکتر خود اطلاع نداده‌اید

 

قیمت قرص اورژانسی چقدر است؟

قیمت قرص اورژانسی با توجه به برند دارو و داروخانه‌ای که از آن قرص اورژانسی تهیه می‌کنید، ممکن است متغیر باشد.

 

سطر آخر:

یکی از راه‌های پرطرفدار پیشگیری از بارداری ناخواسته، قرص های اورژانسی هستند. البته معمولا آن دسته از افرادی که روابط متعدد جنسی دارند یا در حین برقراری رابطه جنسی از لوازم مراقبتی استفاده نمی‌کنند نیز از این قرص ها استفاده می‌کنند.

سازوکار قرص های اورژانسی ضد بارداری به این شکل است که این قرص ها با بالا بردن سطح هورمون‌های زنانه برای جلوگیری از انعقاد نطفه عمل می میکنند.

قرص اورژانسی معمولا در مواقع ضروری مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما این روش نباید به صورت دائمی استفاده ‌شود. چون این داروها عوارض بسیاری دارند و در صورت استفاده مداوم از آن ممکن است برای شما مشکلاتی ایجاد کنند.