ِدر رحم بسیاری از زنان، توده‌های نرم و کوچکی رشد می‌کنند که به آنها پولیپ رحم گفته می شود. این توده‌ها در نتیجه رشد بیش از حد سلول‌های پوشش داخلی رحم (اندومتر) به وجود می آیند و البته در اکثر اوقات، خوش‌خیم‌اند.

شایع‌ترین علامت و نشانه پولیپ رحم خونریزی است، اگرچه بعضی وقت ها علامتی از خود نشان نمی‌دهد. پولیپ‌های رحم معمولاً غیرسرطانی می باشند، اما اگر درمان نشوند امکان دارد باعث ایجاد مشکلاتی در پریود یا باروری شوند. بنابراین، در صورت وجود هرگونه علائم مشکوکی باید با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

اما…

تا چه اندازه با پلیپ رحمی آشناایید؟

سایر علائم پولیپ رحم را می‌شناسید؟

آیا از راه های درمان آن اطلاعی دارید؟

پولیپ رحم چیست؟

پولیپ‌ رحم (uterine polyp) یا پولیپ آندومتر (endometrial polyp)، وقتی ظاهر می‌شود که ناحیه‌ای از لایه پایه آندومتر که توسط هورمون‌های چرخه قاعدگی تغییر نمی‌کند و در هر قاعدگی ریزش نمی‌کند، تکثیر گردد. لایه بیرونی آندومتر (آندومتر عملکردی) در هر دوره قاعدگی ریزش می کند. بنابراین، این لایه همراه با پولیپ در رحم باقی مانده و به رشد ادامه می‌دهد.

انواع پولیپ رحم

پولیپ‌های رحم را می‌توان با توجه به ترکیب و ظاهر آنها به ۵ نوع مختلف تقسیم بندی کرد:

پولیپ عملکردی

پولیپ عملکردی، معمولی یا کاربردی ظاهری شبیه آندومتر طبیعی دارند. آنها می تواند تغییرات پرولیفراتیو یا ترشحی داشته باشند. بسته به آنچه در ترکیب آنها غالب است (جزء غده‌ای یا استرومایی)، آنها به فیبروگلندولار، فیبری و غده ای تقسیم می‌شوند.

پولیپِ کیستیک

پولیپ کیستیک نوعی توده است که از تعیین پولیپ غده‌ای ناشی می گردد.

پولیپ هایپرپلاستیک

پولیپ هایپرپلاستیک نوعی توده است که تغییراتی مشابه تغییرات هیپرپلازی آندومتر دارد. پولیپ ‌هایپرپلاستیک آندومتر بدون آتیپی خوش‌خیم می باشند؛ اگر آتیپی داشته باشند، پیش سرطانی به حساب می آیند.

پولیپِ آتروفیک

پولیپ آتروفیک به توده‌هایی گفته می‌شود که اغلب در زنان یائسه یافت می‌شوند.

پولیپ بدخیم

پولیپ بدخیم سلول‌های پولیپ تحت یک فرآیند بدخیم قرار می گیرند و سرطانی می‌شوند.

دو دسته از پولیپ‌ها با توجه به شکل آنها از هم متمایز و جدا می‌شوند، یعنی اینکه برخی از آنها صاف‌تر هستند و برخی دیگر برجستگی دارند. از طرفی، پولیپ‌های ساقه‌دار هستند که ساقه کاشت باریک‌تری دارند. در مقابل، پولیپ‌های بدون پایه، پایه کاشت وسیع تری دارند و بنابراین پولیپ‌های صاف‌تری نسبت به پولیپ‌های ساقه‌دار هستند.

علائم پولیپ رحم در زنان غیرباردار

از جمله علائم ابتلا به پولیپ رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی‌نظمی عادت ماهانه
• درد شدید قاعدگی
• خونریزی‌های شدید و غیرطبیعی در هنگام قاعدگی
• مشاهده خونریزی بین سیکل‌های پریود
• لکه‌بینی بعد از یائسگی
• مشاهده خونریزی بعد از رابطه زناشویی
• ناباروری

لازم به ذکر است که در بعضی از زنان ممکن است علی‌رغم وجود پولیپ داخل رحم، خونریزی عادت ماهانه کم باشد و هیچ‌کدام از علائم ذکرشده در آن‌ها دیده نشود.

علائم پولیپ رحم در زنان باردار

در زنان باردار نشانه هایی نظیر عفونت‌های مکرر واژن، ترشحات واژینال و بوی بد ترشحات (به علت عفونت) از جمله علائم وجود پولیپ رحم است. در این‌گونه مواقع مراجعه به پزشک و انجام معاینات ضروری می‌باشد.

علل ایجاد پولیپ رحم

اگرچه مکانیسم‌های متفاوتی برای تشکیل پولیپ پیشنهاد شده است، اما دلیل و علت دقیق آن مشخص نیست؛ به نظر می‌رسد عوامل هورمونی در این امر نقش مهمی دارند. پولیپ‌های رحم به استروژن حساس می باشند، به این معنی که در پاسخ به استروژن در بدن رشد می‌کنند.

عوامل خطر

همانطور که در بالا گفته شد، علت دقیق ایجاد پولیپِ رحم مشخص نیست. اما ریسک فاکتورهایی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به پولیپ رحم را افزایش دهد. از جمله موارد زیر:

• افزایش غلظت استروژن
• عدم تخمک‌گذاری مزمن و شدید؛ یعنی داشتن سیکل‌های قاعدگی بدون تخمک گذاری
• نارسایی لوتئال؛ یا تولید ناکافی پروژسترون به وسیله جسم زرد
• سن زن؛ خطر ابتلا به پولیپ آندومتر، به ویژه در سنین ۴۰ تا ۶۵ سالگی (دوره پیش از یائسگی و یائسگی) بیشتر است.
• استفاده از تاموکسیفن؛ دارویی که در درمان سرطان سینه مصرف می‌شود.
• التهاب مزمن و شدید رحم؛ یکی از مشکلات رایج زنان
• درمان‌های هورمونی در زنان یائسه؛ بعضی از این درمان‌ها مشکل آفرین هستند
• چاقی و فشار خون شریانی
• بعضی از بیماری‌های ژنتیکی نادر؛ مانند سندرم لینچ یا سندرم کاودن

باید بگوییم که وجود هر یک از ویژگی‌های ذکر شده در بالا به معنای ابتلای زن به پولیپ رحم نمی باشد و فقط به این معناست که شانس ابتلا به پولیپ رحم در مقایسه با سایر زنانی که این عوامل را ندارند بیشتر می باشد.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد تعدادی از عوامل محافظتی نیز وجود دارد که می تواند به علت اثر ضد استروژنی آنها بر روی آندومتر، احتمال ایجاد پولیپ را کم کند؛ به عنوان مثال مصرف داروهای ضد بارداری هورمونی و پروژسترون‌های خالص باعث کم شدن خطر ابتلا به پولیپ رحم می‌شود.

تشخیص پولیپ دهانه رحم

این پولیپ ‌ها معمولا طی معاینات لگن توسط پزشک زنان تشخیص داده می‌شود، همچین گاهی طی سونوگرافی هایی که انجام می‌شود ممکن است مشخص گردد.

• اولین مرحله تشخیص شرح علائم توسط بیمار است
• سپس معاینات فیزیکی (معاینه لگن)
• در صورت نیاز تست پاپ اسمیر و تهیه بیوپسی از توده‌ها برای بررسی خوش خیمی یا بدخیمی تومور